Các biến chủng virus SARS-CoV-2 mới mà bạn cần biết

Mọi người cần nhanh chóng cập nhật về đặc điểm của các biến thể SARS-CoV-2 để có thể phòng chống và chữa trị kịp thời

Trong tình hình dịch bệnh như hiện nay, việc nắm rõ thông tin về các biến thể của chủng vi rút SARS-CoV-2 là vô cùng cần thiết đối với chúng ta. Mọi người cần nhanh chóng cập nhật về đặc điểm của các biến thể SARS-CoV-2 để có thể phòng chống và chữa trị kịp thời. Hiện tại, các nhà khoa học đang cố gắng tìm hiểu thêm về mức độ dễ dàng lây lan của biến thể, để tạo ra các loại vắc-xin phù hợp năm tăng khả năng bảo vệ con người chống lại các biến thể này.

Kể từ khi dịch Covid-19 xuất hiện đến ngày 24/2/2021, Việt Nam đã ghi nhận 5 biến thể mới của virus SARS-CoV-2: biến chủng D614G từ Châu Âu (dịch tại Đà Nẵng), biến chủng B.1.1.7 từ Anh, biến chủng B.1.351 từ Nam Phi trên bệnh nhân người Nam Phi (BN 1422), biến chủng A.23.1 từ Rwanda, châu Phi tại Sân bay Tân Sơn Nhất. Trong 5 biến chủng nêu trên, biến chủng Anh B.1.1.7 được xác định có khả năng lây lan nhanh.

1.Dòng B.1.1.7 (hay còn gọi là biến thể 20B/501Y.V1)

Biến thể này được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 9 năm 2020 tại Vương quốc Anh, hiện đang rất phổ biến ở thành phố Luân Đôn và vùng đông nam nước Anh. Kể từ ngày 20 tháng 12 năm 2020, một số quốc gia cũng đã báo cáo ghi nhận các trường hợp thuộc dòng B.1.1.7, bao gồm Hoa Kỳ và Canada. Biến thể này có một đột biến ở vùng gắn thụ thể (RBD) của protein gai tại vị trí 501, nơi acid amin asparagine (N) đã được thay thế bằng tyrosine (Y). Viết tắt của đột biến này là N501Y. Biến thể này cũng có một số đột biến khác, bao gồm: Đứt đoạn 69/70, P681H, Mã dừng ORF8 (Q27stop)

Chủng B.1.1.7 có khả năng lây nhiễm lớn, tải lượng virus tăng gấp 4 lần so với chủng trước, thời gian đào thải mầm bệnh ra ngoài cũng rất cao và rất ngắn, tỷ lệ lây nhiễm tăng 70% so với chủng cũ, chu kỳ lây nhiễm cũng ngắn hơn trước, thời gian khởi phát của bệnh cũng rất nhanh. Chỉ tới ngày thứ 2 đã xuất hiện virus vùng hầu họng, từ đó, khả năng nhân lên của virus và đào thải mầm bệnh rất cao. Theo các chuyên gia tính toán trước đây một người có thể lây cho 4-5 người, nhưng giờ một người có thể lây cho hơn 10 người.

2. Dòng B.1.351 (hay còn gọi là biến thể 20C/501Y.V2)

Biến thể mới tại Nam Phi B.1.351 đã ghi nhận tại hơn 30 quốc gia trên thế giới, có khả năng tiến hóa và thích nghi cũng đã xuất hiện tại Việt Nam. Biến thể này có nhiều đột biến xảy ra trong protein gai, bao gồm cả N501Y. Không giống như dòng B.1.1.7 được phát hiện ở Anh, biến thể này không có đứt đoạn 69/70. Hiện tại chưa có bằng chứng nào cho thấy các biến thể trên gây ra bệnh nặng hơn hoặc làm tăng nguy cơ tử vong cũng như có bất kỳ tác động nào đến hiệu quả của vắc-xin.

3. Dòng B.1.1.207

Một biến thể khác gần đây mới xuất hiện ở Nigeria và cũng đang được các nhà khoa học quan sát, theo dõi. Phân tích trình tự từ Trung tâm phân tích gen bệnh truyền nhiễm Châu Phi (ACEGID), Đại học Redeemer, Nigeria, đã xác định được hai trình tự SARS-CoV-2 thuộc dòng B.1.1.207. Các trình tự này có một đột biến không tương đồng xảy ra ở protein gai (P681H) thường gặp ở dòng B.1.1.7 nhưng không có ở 22 đột biến khác của dòng B.1.1.7. P681H gần vị trí phân cắt S1/S2 furin, một vị trí rất biến động ở virus Corona. Tại thời điểm hiện tại, chưa có bằng chứng nào cho thấy biến thể này tác động đến mức độ nghiêm trọng của bệnh hay làm gia tăng sự lây lan SARS-CoV-2 ở Nigeria.

4. Chủng D614G

Gây dịch tại Đà Nẵng và đã xuất hiện ở châu Âu từ đầu năm 2020, sau đó trở thành chủng virus phổ biến nhất thế giới. Chủng D614G tồn tại ở hơn 70% ca nhiễm SARS-CoV-2 được xác nhận trên toàn thế giới, chiếm tỉ lệ gần 100% tại châu Âu.

5. Biến chủng A.23.1

Xuất phát từ Rwanda châu Phi, ghi nhận tại thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài Rwanda, A.23.1 chỉ mới được phát hiện ở một số ít nước khác trên thế giới bao gồm Mỹ, UAE, Úc, một số nước ở châu Âu trong đó có Anh và Đan Mạch.

Một số nguy cơ tiềm ẩn của các biến thể mới nổi có thể gây ra như sau:

• Khả năng lây lan nhanh hơn ở người.
• Khả năng gây bệnh nhẹ hơn hoặc nặng hơn ở người.
• Khả năng lẩn tránh phát hiện bởi các xét nghiệm chẩn đoán đặc hiệu cao hơn.
• Giảm tính nhạy cảm với các tác nhân điều trị như kháng thể đơn dòng.
• Khả năng tránh miễn dịch tự nhiên hoặc do vắc-xin tạo ra cao hơn.

Hiện tại, các nhà khoa học đang nỗ lực nghiên cứu các biến thể của SARS-CoV-2 để hiểu rõ hơn cách chúng có thể lây truyền dễ dàng, khả năng gây bệnh nhẹ hơn hoặc nặng hơn ở người, phản ứng với các loại thuốc hiện đang được sử dụng để điều trị và các loại vắc xin được cấp phép có bảo vệ con người chống lại chúng hay không.

Theo các chuyên gia, đặc tính của virus SARS-CoV-2 là liên tục biến đổi khi chúng tạo ra các bản sao của chính mình sau khi lây nhiễm. Trong số những biến thể được ghi nhận, các chuyên gia y tế chủ yếu lo ngại về 3 biến thể được phát hiện lần đầu tiên ở Anh, Nam Phi và Brazil vì tốc độ lây lan nhanh và dễ hơn. Vì thế, việc khẩn trương thực hiện nghiêm các biện pháp phòng lây nhiễm dịch Covid-19 là trách nhiệm không của riêng ai. Chúng ta hãy tuân thủ thật tốt thông điệp 5K “Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tập trung – Khai báo y tế”.

Text: Kchannel – Source: moh.gov.vn